Broń Biała

Historia broni jest równie długa co historia cywilizacji. Na przestrzeni dziejów  człowiek nauczył się wykorzystywać różne przedmioty i wytwarzać narzędzia służące przetrwaniu. Zabezpieczyło to nie tylko fizyczną możliwość przeżycia, ale dało też niezbędne poczucie bezpieczeństwa  i możliwość obrony swoich siedzib. Dziś uzbrojony homo sapiens to najgroźniejszy gatunek zamieszkujący ziemię, dla którego rywalem jest jedynie inny przedstawiciel jego rasy. 

Człowiek uzbrojony to człowiek niebezpieczny, gdyż broń może służyć nie tylko do obrony czy ochrony, ale też ataku lub zniszczenia. Nie zawsze jednak służy do uśmiercenia napastnika, a często tylko do jego unieruchomienia lub pozbawienia możliwości bezpośredniego zagrożenia. W odróżnieniu do broni palnej, która ma najbardziej śmiercionośny charakter przez możliwość rażenia z dystansu, człowiek będąc w bezpośrednim zagrożeniu na bliskiej odległości może użyć wszystkiego co nadaje się do walki wręcz. Wyróżniamy trzy rodzaje przedmiotów jakimi są ostre przedmioty będące białą bronią jak np. miecze czy noże, wszystkie ostro zakończone rzeczy użytkowe typu śrubokręt czy np. długopis oraz tępe, w których zawiera się wszystko co można podnieść  i czym można kogoś uderzyć. Spośród tych kategorii przedmiotów człowiek w sposób szczególny doprowadził do perfekcji sposób posługiwania się bronią białą, która przez wieki była podstawowym rodzajem uzbrojenia każdego wojska lub osób cywilnych na świecie. Do dziś, pomimo całkowitego wyparcia przez broń palną, nadal jest na wyposażeniu armii, czy oddziałów specjalnych gdzie powszechnie używa się noży lub bagnetów. 

Sztuka walki bronią białą, praktykowana jako przygotowanie wojownika  do walki, była dawniej nazywana fechtunkiem, a dziś szermierką. W celach treningowych była znana od najdawniejszych czasów i uprawiana praktycznie w każdej szerokości geograficznej. Szermierka na kije znana była już w starożytnym Egipcie, w wojsku rzymskim czy choćby w szkołach gladiatorów. W średniowieczu umiejętność walki  bronią białą rozwinęła się na tyle, że urosło to do rangi sportu - zmagań turniejowych, gdzie dwóch rycerzy walczyło ze sobą w turniejach konnych zwanych tjost lub w walkach drużynowych zwanych buhurtami.  Pojedynki te miały charakter widowiska, które niosło jednak za sobą ryzyko śmierci zawodników. Powodowało to stopniowe wprowadzanie reguł turniejowych, które miały usportowić zmagania i zmniejszyć śmiertelność wśród walczących. Często wprowadzano nie tylko specjalne reguły walki, jak np. zakazanie pchnięć bronią, ale też stosując specjalne uzbrojenie turniejowe czyli np. zaokrąglone sztychy mieczy lub użycie określonych typów uzbrojenia. W sposób szczególny w tych czasach do mistrzostwa doprowadzona została szermierka mieczem - stając się najbardziej rozwiniętym systemem walki bronią w ówczesnej Europie. Obejmowała one nie tylko działania na broń przeciwnika poprzez proste natarcie i zasłony, ale też stosowanie technik zapaśniczych z bronią stanowiących rodzaj samoobrony w sytuacji zagrożenia lub pojedynku.  Wiele z tych technik zostało spisane w traktatach szermierczych mistrzów , którzy opisali szereg działań i technik, które mogły być skuteczne w pojedynku czy na polu walki. To co stanowiło o wielkim rozwoju tej dyscypliny to fakt, iż zwykła fizyczna siła nie dawała już gwarancji wygrania w pojedynku z teoretycznie słabszym fizycznie przeciwnikiem, który - znając się na fechtunku - mógł pozbawić nas życia lub w najlepszym wypadku okaleczyć.  Szermierka ciesząc się tak olbrzymią popularnością rozwijała się szczególnie mocno dzięki działaniom mieszczańskich bractw szermierczych, które uprawiały ją na potrzeby samoobrony. Bractwa takie istniały w wielu miastach średniowiecznej Europy, które nieraz rywalizowały ze sobą podczas zawodów, na które szermierze przygotowywali się po okiem mistrzów broni, którzy byli już prawdziwymi profesjonalistami w dziedzinie fechtunku. W dużej mierze w tej dziedzinie wnieśli oni wiele jeśli chodzi o podwaliny nowożytnej szermierki - kontrolowanie broni przeciwnika, odpowiednia odległość, przejęcie inicjatywy i ofensywa w działaniach jest zbieżna z dzisiejszymi założeniami szermierki sportowej na florety czy szpady. O złożoności szermierki jako sztuki walki świadczy też cały arsenał broni, który był w użyciu. Powszechne użycie miecza zarówno jednoręcznego jak i długiego, który trzymany oburącz cieszył się olbrzymią popularnością nie wykluczało użycia i innej broni - wiele traktatów uwzględniało również walkę na kord, włócznię, sztylet czy rapier. Ta ostatnia broń, szczególnie popularna w Hiszpanii i Włoszech w XVI wieku, we Francji rozwinęła się XVII wieku w lżejszą szpadę, która ostatecznie „dorobiła się” typowo treningowego wariantu, czyli  floretu, który służył już jako narzędzie do treningu szermierki. Równolegle w Europie wschodniej sukcesy popularności święciła, przybyła z Azji szabla, która dla niektórych nacji stała się wręcz bronią narodową. Praktyka szermiercza na szable do dziś odzwierciedlona jest szermierce sportowej.  

Powszechność używania broni białej w tak wielu formach powodowała, iż szermierka rozwinęła się wielu kierunkach - uwzględniając zarówno techniki walki w opancerzeniu jak i bez,  do pojedynku jak i bitwy. Stała się jednym z najistotniejszych elementów wykształcenia, szczególnie w wychowaniu szlacheckim, na trwale wpisując się też do kultury i dorobku cywilizacji europejskiej. Rewolucję w tej dziedzinie przyniosło wynalezienie prochu oraz rozpowszechnienie broni palnej, co w dużej mierze spowodowało wyjście z użycia zbroi i ciężkiego opancerzenia. Z racji na manewrowość, szybkość działań oraz konieczność efektywnego wyeliminowania przeciwnika broń stawała się lżejsza i krótsza - ze względu na brak opancerzenia znaczenia nabierała broń, którą można było pchnąć, co - poprzez groźniejsze obrażenia - mogło doprowadzić do rychłej śmierci. Stąd osoba chcąca wyjść cało z pojedynku musiała dbać zarówno o działania służące obronie jak i natarciu. Po I wojnie światowej zwyczaje walk z użyciem broni białej, w szczególności pojedynków honorowych, zaczęły znajdować ujście w sportowej formule szermierki.

Podsumowaniem rozwoju fechtunku, świadczącym o ciągłej ewolucji szermierki (tym razem w kierunku sportowej rywalizacji i widowiska), jest jej obecność  na wszystkich igrzyskach olimpijskich począwszy od 1896 roku. Nie należy jednak zapominać o utylitarnym charakterze szermierki, która daje walczącemu umiejętność przetrwania konfrontacji z uzbrojonym przeciwnikiem.  W takiej konfrontacji niezbędne są zarówno cechy intelektu - odwaga, spryt czy zdolność trzeźwego osądu. Nie zastąpi to jednak praktyki obsługi broni i jest to tak samo ważne jak w przypadku użycia broni palnej.  Trening i obycie z zagrożeniem, jakie może stanowić dla nas przeciwnik uzbrojony w miecz, nóż czy szablę jest równie istotne, co fizyczne przygotowanie. Być może dzięki tej wszechstronności właśnie obserwujemy trend powrotu do szermierki w swojej "przedsportowej" formie, gdzie szermierze analizują dawne europejskie sztuki walki i starają się odtworzyć szermierkę w swoim pierwotnym założeniu, aby wyjść z pojedynku cało - trafiając przeciwnika  samemu nie będąc trafionym. Trend ten jest obecnie bardzo popularny i na całym świecie powstają liczne szkoły szermiercze, czy tez bractwa rycerskie, które zajmują się odtwarzaniem walki w sposób pokazujący jej użytkowy i realny charakter. Dzięki rozwojowi tego ruchu mamy również do dyspozycji zabezpieczoną broń, będącej możliwie bliskim odwzorowaniem prawdziwej broni białej, czy też masek szermierczych i ekwipunku ochronnego daje nam możliwość osiągnięcia mistrzostwa we władaniu bronią białą i stania się prawdziwym fechmistrzem.